Bénédicte Triquenot, Jacques Boulet
Słowa kluczowe: chrypka, bezgłos, zapalenie krtani, ostre infekcje górnych dróg oddechowych, leczenie homeopatyczne, fitoterapia.
Streszczenie
Zarówno w okienku aptecznym, jak i w gabinetach lekarskich, a czasem tylko w ramach porady udzielanej telefonicznie dolegliwości takie, jak chrypka i bezgłos, stanowią częsty motywem konsultacji pacjentów. Punkt widzenia farmaceutki Bénédicte Triquenot, współautorki artykułu, jest okazją do wypracowania, obok naszego typowego postępowania, strategii terapeutycznej i skompletowania apteczki pojedynczych leków homeopatycznych. Artykuł zawiera też kilka propozycji leków złożonych, alopatycznych, ziołowych i homeopatycznych. Pozwala uzupełnić przegląd przypadków klinicznych o kilka przypadków porady udzielonej w okienku aptecznym.
Strategia trzech pytań
Po wykluczeniu u pacjenta, szukającego pomocy z powodu nagłej chrypki i bezgłosu, przyczyn organicznych, np. ucisku, bezpośredniego urazu krtani, guza lub porażenia, wywiad można sformułować w trzech pytaniach:
- Ustalenie etiologii
- Czy chrypka pojawia się w kontekście infekcji wirusowej (Arum triphyllum) lub po nagłym oziębieniu (Aconitum)? W obu tych przypadkach może wystąpić gorączka.
- Czy w innym przypadku pojawiła się ona w następstwie przeciążenia głosu (śpiew, krzyk, prowadzenie wykładu) albo na skutek emocji (trema, stres, osłabienie nerwowe)?
- Należy zwrócić uwagę, że niektóre leki (Rhus toxicodendron, Causticum) mogą być wskazane zarówno po nadwyrężeniu głosu, jak i w czasie infekcji wirusowej.
- Ustalenie, jakie są cechy charakterystyczne bólu (uczucie pieczenia, kłucia, wbitego kolca, drzazgi w obrębie krtani).
- Ustalenie, w jakim momencie dnia chrypka jest najbardziej nasilona: rano (Causticum, Rhus toxicodendron), wieczorem (Phosphorus).
W przeważającej części przypadków leczenie opiera się na zastosowaniu jednego lub dwóch leków pojedynczych albo preparatu złożonego w połączeniu z lekiem pojedynczym.
Apteczka podręczna
FITOTERAPIA
Szkarłatka (Phytolacca)
Winogrono amerykańskie, Phytolacca decandra (rodzina phytolaccaceae)
Ta roślina zielna ma własności przeciwzapalne, bakteriobójcze, zmniejszające przekrwienie w obrębie błon śluzowych górnych dróg oddechowych. Szkarłatka znajduje się w składzie mieszanek, które nazywamy lekami kompleksowymi, pod postacią rozcieńczeń homeopatycznych w połączeniu z innymi substancjami również stosowanymi w rozcieńczeniu.
Erysmium lub pszonak
Erysimum officinal (rodzina brassicaceae)
Roślina zielna występująca na południu Francji, o działaniu mukolitycznym i wykrztuśnym, wykazuje szczególne powinowactwo do błony śluzowej gardła, krtani i strun głosowych. Jest używana w formie suchego wyciągu w składzie niektórych pastylek łagodzących objawy przeziębienia, jak n. Euphon, Vocadys, Drill, Activox.
Jeżyna
Rubus fructicosus (rodzina rosaceae)
Jest to kolczasty krzew spotykany na nieużytkach, w lasach i żywopłotach w umiarkowanym klimacie Europy. Ma właściwości ściągające, gojące i przeciwzapalne na błony śluzowe górnych dróg oddechowych.
Sposób użycia i dawkowanie:
Wszystkich trzech wymienionych roślin można używać w mieszance do płukania gardła. Po jednej łyżeczce do kawy każdego wyciągu w postaci pranalewki wymieszać w szklance ciepłej wody razem z łyżeczką miodu. Płukać gardło 2-3 razy dziennie.
AROMATERAPIA
Wszystkie przywołane poniżej rośliny mają tropizm do dróg oddechowych. Wykazują własności przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i zmniejszające przekrwienie w obrębie błon śluzowych dróg oddechowych.
Eukaliptus, Eucalyptus radiata
Jest to jedyna roślina z rodzaju eukaliptusa (Eucalyptus glob ulus) pozbawiona działania toksycznego. Jest zalecana małym pacjentom.
Niaouli, Malaleuca quinquenervia (rodzina myrtaceae)
Oregano, Origanum compactum (rodzina lamiaceae)
Jest to prawdziwy „ziołowy antybiotyk”. Niezbędny w leczeniu wszystkich chorób okresu zimowego, a szczególnie infekcji dróg oddechowych.
Sosna zwyczajna, Pinus sylvestris (rodzina pinaceae)
Tymianek pospolity, Thymus vulgaris (rodzina lamiaceae)
Sposób użycia i dawkowanie:
Rośliny te można podawać drogą doustną lub wziewną albo w postaci aplikacji na skórę.
- Stosowane doustnie, bez rozpuszczania w wodzie muszą być zmieszane z małą ilością miodu lub oleju roślinnego albo podane na kostkę cukru w ilości 2 kropli 3 razy dziennie.
- Podając wziewnie, można wykorzystać ich właściwości za pomocą inhalacji suchych- stosując 2 krople czystego olejku na chusteczkę lub poduszkę, albo za pomocą inhalacji wilgotnych- stosując 6 kropli na szklankę wrzącej wody (wdychać przez 10 minut).
Można używać dyfuzora, misy szklanej lub porcelanowej postawionej na źródle ciepła, dodać 4-5 kropel olejku eterycznego.
Stosowane na skórę olejki eteryczne szybko przenikają przez barierę skórną, wchłaniają się do krwi i działają w narządzie docelowym. Do wykonania tego typu zabiegów rzadko stosuje się czysty olejek, najczęściej jest on używany w mieszaninie 2 łyżeczek do kawy oleju roślinnego i 4 kropli olejku eterycznego dla dziecka lub 6 kropli olejku eterycznego dla dorosłego.
Przykłady zastosowania w praktyce
Eukaliptus
W celu leczenia infekcji GDO (wirusowych lub bakteryjnych): 5 kropli olejku eterycznego eukaliptusa rozpuścić w 5 kroplach obojętnego oleju roślinnego (np. olej ze słodkich migdałów) i wcierać- wieczorem przed snem- w górną część pleców, splotu słonecznego oraz karku.
W celu złagodzenia bólów gardła należy podawać 2 krople olejku eterycznego eukaliptusa na łyżeczkę miodu i stosować podjęzykowo do ssania 3 razy dziennie.
Zachowanie ostrożności i przeciwwskazania:
Nie stosować u kobiet w pierwszym trymestrze ciąży,
Nie stosować w czasie karmienia piersią,
Nie stosować u dzieci poniżej trzeciego roku życia,
Zachować ostrożność w przypadku astmy oskrzelowej z uwagi na możliwość podrażnienia dróg oddechowych.
Niaouli
W celu złagodzenia objawów zapalenia krtani podawać do ssania: 1 kroplę olejku eterycznego na łyżeczkę miodu, 4 razy dziennie.
W celu oczyszczenia GDO: 3-5 kropli olejku eterycznego do miseczki z bardzo gorącą wodą, wdychać napar przez 10 minut.
Zachowanie ostrożności i przeciwwskazania:
- Nie stosować u kobiet w pierwszym trymestrze ciąży,
- Nie stosować w czasie karmienia piersią,
- Nie stosować u dzieci poniżej trzeciego roku życia.
Oregano
W infekcjach dróg oddechowych stosować2 krople olejku na kostkę cukru lub łyżeczkę miodu, 2-3 razy dziennie przez 7-10 dni. Ważne, aby podawać ten środek na obojętny nośnik, ponieważ jest to wyjątkowo mocny olejek eteryczny.
Zachowanie ostrożności i przeciwwskazania:
- Nie stosować u kobiet w pierwszym trymestrze ciąży,
- Nie stosować w czasie karmienia piersią,
- Nie stosować u dzieci poniżej siódmego roku życia.
Sosna
Stosować w infekcjach dróg oddechowych. Można wykonywać inhalacje suche (kilka kropli na chusteczkę) lub wilgotne (kilka kropli do naczynia z wrzącą wodą).
Zachowanie ostrożności i przeciwskazania:
- Nie stosować u kobiet w pierwszym trymestrze ciąży,
- Nie stosować w czasie karmienia piersią,
- Nie stosować u dzieci poniżej szóstego roku życia.
Tymianek
W leczeniu wszystkich rodzajów infekcji górnych dróg oddechowych: 2 krople olejku eterycznego na 5 kropli obojętnego oleju roślinnego wcierać 3 razy dziennie w okolicę klatki piersiowej, pleców i spody stóp.
W przypadku bólów gardła: podawać 1 kroplę olejku na cukier lub z niewielką ilością miodu. W momencie gdy pojawia się uczucie kłucia w gardle, należy ssać 3-4 razy dziennie.
Zachowanie ostrożności i przeciwwskazania:
- Nie stosować u kobiet w pierwszym trymestrze ciąży,
- Nie stosować w czasie karmienia piersią,
- Olejek eteryczny jest dobrze tolerowany u dzieci od drugiego roku życia.
Preparaty złożone
VOXPAX
Stosować w nadwyrężeniu głosu i chrypce.
Sposób zastosowania i dawkowanie: dorośli- 2 tabletki 4-5 razy dziennie; dzieci powyżej szóstego roku życia- 1 tabletkę 4-5 razy dziennie.
Tabletki należy pogryźć lub ssać najlepiej między posiłkami (nie bezpośrednio przed posiłkiem i po posiłku).
HOMEOGENE 9
Stosować w bólach gardła, krtani i przemijającej chrypce.
Sposób zastosowania i dawkowanie: dorośli i dzieci powyżej szóstego roku życia - 1 tabletka do ssania co godzinę. W miarę poprawy zwiększać odstępy między dawkami.
Dzieci poniżej szóstego roku życia: rozpuścić tabletkę w niewielkiej ilości wody, aby uniknąć ryzyka zadławienia.
HOMEOVOX
W chorobach narządu głosu: nadwyrężenie głosu, chrypka, osłabienie strun głosowych.
Sposób użycia i dawkowanie: 2 tabletki do ssania co godzinę, zwiększając odstępy pomiędzy dawkami w miarę poprawy.
Z powodu ryzyka zadławienia się tabletką lek jest przeciwwskazany u dzieci poniżej szóstego roku życia.
Leki homeopatyczne pojedyncze
STRES
Ignatia 15 CH
Lek na zaburzenia głosu u osób niespokojnych, u których niepokój powoduje skurcze mięśniowe i nieprawidłowe wykorzystanie powietrza w drogach oddechowych. Ignatia będzie wskazana w każdym przypadku, kiedy będziemy mieli do czynienia z nadmierną wybuchowością zachowania i nadwrażliwością wszystkich zmysłów, z uczuciem gałki gardle i potrzebą wzdychania.
Dawkowanie: 5 granulek 1-2 razy dziennie.
Gelsemium 15 CH
Lek na tremę z uczuciem sparaliżowania.
Dawkowanie: 5 granulek 1-2 razy dziennie.
OSTRA INFEKCJA POCHODZENIA WIRUSOWEGO
Arum triphyllum 5 CH
Chrypka z głosem o brzmieniu dwutonowym, często z żywym podrażnieniem górnych dróg oddechowych, z żywoczerwonym gardłem.
Dawkowanie: 5 granulek co 2 godziny, zwiększając odstępy w miarę poprawy.
Phosphorus 9 CH
Chrypka utrzymująca się dłuższy czas, nasilająca się wieczorem. Krtań jest bardzo bolesna. Chory nie może mówić z powodu bólu.
Dawkowanie: 5 granulek 2 razy dziennie.
Aconitum 9 CH
Gorączka i ostry, nagły stan zapalny po ekspozycji na nagłe, zimne powietrze.
Dawkowanie: 5 granulek 2 razy dziennie.
NADWYRĘŻENIE STRUN GŁOSOWYCH
Arnica 9 CH
Lek na chrypkę powysiłkową na skutek nadwyrężenia strun głosowych (bezgłos po nadmiernym mówieniu, krzyku lub śpiewie).
Dawkowanie: 5 granulek 3 razy dziennie.
Rhus toxicodendron 9 CH
Stosowany zarówno w przypadku etiologii wirusowej, jak też po przeciążeniu głosu.
Lek odpowiada chrypce, która pojawia się na początku mówienia lub śpiewu, po czym w miarę mówienia stopniowo następuje poprawa, a chrypka pojawia się ponownie na skutek zmęczenia.
Dawkowanie: 5 granulek 3 razy dziennie.
Causticum 9 CH
Lek ospowiada chrypce na skutek przemijającego porażenia strun głosowych po intensywnym wysiłku fizycznym lub infekcji wirusowej. Chrypka nasila się rano, może jej towarzyszyć uczucie podrażnienia krtani „do żywego”, z poprawą po wypiciu niewielkiej ilości chłodnego płynu.
Dawkowanie: 5 granulek 2 razy dziennie.
Argentum metallicum 5 CH
Lek na zapalenie gardła i krtani u śpiewaków oraz mówców. Chrypka i bezgłos z uczuciem zranienia krtani i pogorszeniem w czasie kaszlu, połykania oraz mówienia. Kaszel może powodować odkrztuszanie gęstej, szarawej i ciągnącej wydzieliny.
Dawkowanie: 5 granulek co 2 godziny, zwiększając odstępy w miarę poprawy.
Chrypka i bezgłos- schemat decyzyjny
Infekcja wirusowa, ostry stan zapalny
Leki stosujemy po 5 granulek co 2 godziny.
- Arum triphyllum 5 CH- żywoczerwone gardło,
- Aconitum 9 CH- skutki nagłego oziębienia,
- Phosphorus 9 CH- silny ból, pogorszenie wieczorem,
- Rhus toxicodendron- 9 CH- stopniowa poprawa w miarę trwania wysiłku,
- Causticum 9 CH- pogorzzenie rano z uczuciem podrażnienia krtani „do żywego”.
Osłabienie głosu
Leki stosujemy po 5 granulek co 2 godziny.
- Rhus toxicodendron 9 CH- stopniowa poprawa w miarę wysiłku,
- Causticum 9 CH- pogorszenie rano, z uczuciem żywego podrażnienia krtani,
- Arnica 9 CH- lek na zmęczenie mięśniowe,
- Argentum metallicum 5 CH- uczucie zranienia w obrębie krtani.
Stres
Leki stosujemy po 5 granulek 1-2 razy dziennie.
- Ignatia 15 CH- nadwrażliwość emocjonalna,
- Gelsemium 15 CH- trema.
Chrypka i bezgłos- trzy przypadki porady aptecznej
Bénédicte Triquenot, Sarry, Francja
- Bezgłos
Młoda kobieta w siódmym miesiącu ciąży przychodzi po poradę. Wyjaśnia: „Wczoraj przeziębiłam się w czasie spaceru w lesie i dzisiaj od rana straciłam głos”.
Wywiad: odczuwała wilgoć, która ogarnęła ją w okolicy ramion, i w tym momencie już była przekonana, że będzie chora. Mówi, że nie ma gorączki, odczuwa podrażnienie i piekące bóle w obrębie gardła.
- Bezgłos
Młody mężczyzna w wieku 18 lat opowiada: „Wczoraj wieczorem byłem na koncercie, sporo tam śpiewałem i krzyczałem, od tamtej pory straciłem głos”.
Wywiad: mężczyzna precyzuje, że głos załamał mu się dzisiaj rano po wstaniu z łóżka, ale spostrzegł, jakby się poprawiał w czasie wysiłku, przy mówieniu. Jednocześnie zauważył, że nie może mówić zbyt długo, ponieważ wtedy głos na nowo zanika.
Zalecenia przy okienku aptecznym
- Homeovox- 2 tabletki do ssania 3 razy dziennie na przemian z:
- Arnica Montana 9 CH- 5 granulek 3 razy dziennie,
- Rhus toxicodendron 9 CH- 5 granulek 3 razy dziennie.
Komentarz
Homeovox został zaproponowany ze względu na swoje wskazania związane z nadwyrężeniem głosu, chrypką i osłabieniem strun głosowych. Działanie tego leku zostało wzmocnione przez podanie leku Arnica 9CH- z powodu chrypki będącej następstwem nadmiernego wysiłku strun głosowych, oraz leku Rhus toxicodendron 9 CH- na chrypę, która zmniejsza się stopniowo w miarę mówienia z wysiłkiem, aby pojawić się ponownie w czasie zbyt długotrwałego mówienia.
- Chrypka z powodu stresu
Kobieta 45-letnia, nauczycielka, prosi o pomoc w przygotowaniu pierwszego zebrania z rodzicami uczniów: „Za każdym razem, kiedy muszę mówić w czasie wystąpienia publicznego, na początku jest to dla mnie bardzo trudne, ponieważ głos jakby mi uciekał. Na pewno jest to związane ze stresem”.
Wywiad: pacjentka wyjaśnia, że co roku ma ten problem przed rodzicami, ale nigdy nie zdarza się to przed uczniami.
Zalecenia przy okienku aptecznym
- Ignatia 9 CH- 5 granulek 1 raz dziennie od początku roku szkolnego,
- Ignatia 15 CH- 1 dawka jednorazowo kilka godzin przed spotkaniem,
- Homeovox- 2 tabletki do ssania 3 razy dziennie w dniu zebrania.
Komentarz
Ignatia 9 CH i Ignatia 15 CH zostały zaproponowane na podstawie kontekstu psychogennego chrypki. Rzeczywiście niepokój towarzyszący zdarzeniu powodował utratę głosu. Homeovox był zastosowany jako lek objawowy w objawach związanych z nadwyrężeniem głosu.
Przypadek kliniczny
Dr Yves Lévéque, Limoges, Francja
Przypadek zapalenia błony śluzowej nosa, gardła i krtani
Śpiewaczka (sopran liryczny) z Limoges zgłasza się z powodu nieżytu nosa, gardła i krtani. Jest to czas częstych prób śpiewu i głos pacjentki, który ona uważa za „zmęczony”, przybrał ochrypłe brzmienie. Utrata możliwości kontroli nad głosem, który jest dla niej instrumentem pracy, jest dla niej katastrofą.
Wywiad i badanie kliniczne: nieżyt nosa przebiega z niewielkim wyciekiem podrażniającym otwory nosowe, wargi i gardło. Błony śluzowe mają czerwonokrwisty wygląd, z uczuciem ostrego bólu promieniującym od nosa aż do tchawicy. Pacjentka ma zachowane pragnienie, ale pije niewiele z powodu bólu w czasie połykania. Występuje również niewielki suchy i bolesny kaszel. Objawom nie towarzyszy gorączka.
Wybór leków
Biorąc pod uwagę wygląd, stadium i lokalizację zmian, leczenie polega na zastosowaniu następujących leków: Arum triphyllum, Hepar sulfur i Belladonna. Przy wyborze rozcieńczenia bierzemy pod uwagę ilość oraz intensywność objawów, które wskazują na wrażliwość pacjentki. Pacjentka jest bardzo wrażliwa na działanie niektórych leków i dlatego wskazane jest zastosowanie rozcieńczenia 9 lub 15 CH dla Arum triphyllum i 15 lub 30 CH dla Hepar sulfur. Dla leku Belladonna już rozcieńczenie 7 CH (u nas niedostępne- przyp. red.) wydaje się wystarczające w tym przypadku.
Leczenie (na 5 dni)
Arum triphyllum 15 CH- 5 granulek 4 razy dziennie,
Hepar sulfur 30 CH- 5 granulek 4 razy dziennie,
Belladonna 7 CH- 5 granulek 4 razy dziennie,
Arnica 9 CH- 5 granulek 4 razy dziennie, podany ze względu na wcześniejsze i utrzymujące się długotrwale zmęczenie głosu po nadwyrężeniu.
Pacjentka nie miała żadnych powikłań w przebiegu infekcji, a szybkie ustępowanie objawów pozwoliło jej powrócić do śpiewu już po 48 godzinach leczenia.
AUTOR: Bénédicte Triquenot, dr Jacques Boulet- “Aphonie et enrouements”, “La Revue du CEDH”, styczeń 2011, nr 20, s. 5-11
Przekład: Adam Szafiński
Bénédicte Triquenot- Sarry, Francja. Farmaceutka, prowadzi aptekę w Sarry, w ramach jej działalności udzielane są także porady farmaceutyczne dla pacjentów.
Dr Jaques Boulet- Paryż, Francja. Lekarz homeopata, wieloletni dyrektor Centrum Kształcenia I Rozwoju Homeopatii (CEDH), francuskiej szkoły homeopatii klinicznej.
